PANAMBI PEPOTÏMI, IPOYHUPORE y
MAINUMBY PYTÄ
Poesías en guaraní de TADEO ZARRATEA
PANAMBI PEPOTÏMI*
* TADEO ZARRATEA rembihaipy
Ako pako rohecha, rejukuévo mamovégui
Opo che resa hendágui, oñekümberéi nde rehe
Reñandúvo che ma'ë netïndymi rehasávo
Reguerotï rerahávo ne mimbi ndejeheve.
Upe ramo niko che, ndahekái aikóvo avavépe
Resënte che rekovépe panambi pepotïmi
Rejajái sapy'ami che resápe ára veráicha
Ha rohekáva rirérö guáicha, upe guive rosegi
Are reiko rekañy umi herügua rakäre
Nde réra aikuaa'ÿre ne ängue añapytï.
Upéi, mba’eicharei, reguejy che renondépe
Reñopü otytyihaitépe che remiandu rokymi
Upe guive opoñy angata che retepýre
Yvága ru'ä potýre che mba'euhéi hovayva
Aipyaha umi che ñuhä aipysopaite nde jerére
Ha nde reimo'ä'ÿetére che mborayhu neñuä.
Akóinte chemandu'áva ñande rata ypykuére
Ñande pire ojehýirö, opupu ñande ruguy
Jajahúramo jasy rendy rembipe rykuépe
Ha amo... ñande apytetépe, ñandepyte mainumby.
Upérö ja'e ojupe: mba'éguipiko ymavéma
nañasëi ojohapépe jaikorängue ygue rei;
oñomba'eha voi ñande sy rye guivéma,
ko'ágä jajotopávo, jaikuaa poräiterei.
Upe guive pukavy ndoje'ói ñande rovágui
Ñane ñe’ä henyhëgui upéicha jajehecha
Oñondive ñemo'ä nañemba'éva pe yvága
Tupä ndaha'éiva ijára; oikónteva oherekua.
IPOYHUPORE
TADEO ZARRATEA rembihaipy.
Tenonderete ñembokihare
ahayhu vai nipo ne yma.
Ahayhu hesa, hembe, hetyma.
Tenonde hova.
Ahayhu heko ha opa iguata.
Héra ahenduse ku manterei.
Hógape ahase ahendu ipuka.
Hapére aguata, aiko aikorei.
Che akä hakupa ahenoihague.
Inambi ambyaku pyharerei.
Hendami rekávo, chekéra aguata.
Upe ramo aiko yvate... voi.
Yvytu hory...
Tekove havyngy...
Hayvi... mandu’a.
Hendy... mborayhu.
Ha upéi katu.
Hoky, hovana, kerasy vai.
Havë mandu’a.
Osapy ipuka. Hova oñapymi.
Ogue ñepyrü, ogue... mbeguemi
Ohórö ohove
ha añandu vai.
Ipohýita voi tekove nandi
gueroguatave.
Henyhë rire ichuguimeme.
Tesarái hagë, ohapy hova.
Hypa ipukavy.
gue hataindy, yvytúre oho.
Ndohopavaeräi. Amuñamive.
Mandu’a ipokä, ou ha oho.
Huguáire apo, añekarama.
Aipyhy porä. Aryrýi hese
ani ikusugue.
Ha upérö atopa
Ndahayhúi hesa.
Ndahayhúi hembe.
Hdahayhúi hete.
Mandu’ántema ahayhura’e.
Aramboha ári ipotyva’ekue.
Ha péina äga ápe.
Agäite peve.
Che ánga rováre.
Pytärovyngy...
ipoyhupore.
MAINUMBY PYTÄ (Miguel Chase-Sardi pe guarä)
TADEO ZARRATEA rembihaipy.
Mainumby pytä. Yvoty poty.
Ysapy rekávo reikóva
ndepeporyapu.
Ysyry ypy, guata katuete.
Ava retekuápe remombo rerúva
kambysy yma.
Ytu guasuete. Ysau raity.
Yvu ypykue.
Yvytu memby nde pepo rague.
Yvy potymi. Tekove yta.
Rekambúvaipo yvága yguápe,
añeporandu.
Mamóguitepa mbarete reru ajevéramo
ku ndereikuaái tapytu’umi.
Mbiriki ryapu.
Ava mbaraka rekuchupa’ÿva.
Angekói ryry.
Angata rupa remumumantéva.
Retytýi asýva kerasy poguýpe.
Ipáy, ikeguýpe, ikéra mbytére
reñangarekóva kerambu reípe.
Ani nekangy. Ani repyta.
Tove tekove taipotykuru, taipotyjera.
Karasy ñaña ani rembyaty.
Toikovemive.
Ikerayvoty tokakuaave.
Pe yvyguata neremimoingotopukavymi omano mboyve.
Fuente digital: http://mbatovi.blogspot.com
Registro de enlace: Noviembre 2011
ENLACE INTERNO A ESPACIO DE VISITA RECOMENDADA
EL IDIOMA GUARANÍ, BIBLIOTECA VIRTUAL en PORTALGUARANI.COM
(Hacer click sobre la imagen)
